Ocak 06, 2009, 08:37:02 ÖÖ
Günümüz işletmeleri, bilgiye dayalı organizasyonlar olarak yeni gelişmelerle karşılaşmaktadırlar. Ürün performanslarının artışı kalite geliştirimlerindeki yoğun çabalar ve en önemlisi de bilginin temel üretim faktörü olarak organizasyonel yayılımına ilişkin stratejilerin uygulanmaya başlanması bu gelişmelerden başlıcalarıdır.
Externet, İntranet ve internet gibi firmaların bilgi teknolojisi çözümlerinden yararlanmaya yönelik uygulamaları, işletmelerin alışılagelmiş yönetim ve teknolojik kapasitelerinin farklı boyutlarda yeni ve orjinal bir değerleme sürecine yöneltmektedir.
Günümüzde işletmeler, müşterinin özgün isteklerine hiyerarşik ve kalıplaşmış örgüt yapıları ile çözüm bulmada zorluklarla karşılaşmaktadır. Yine işletmelerin bilgi teknolojisine ilişkin otomosyonu ve altyapı çözümlemelerini klasik süreçlerine uyarlamayla bürokratik ve hantal görünümlerini daha da pekiştirdikleri görülmektedir.
Bir taraftan bilgi teknolojisinin optimal yönetimine ilişkin sorular, diğer taraftan yüksek rekabet basıncı işletmelerin yüksek performanslı insan kaynağına gereksinimini sürekli hale getirmektedir.
Büreyselleşen müşteri talebine otorite ve hiyerarşi merkezli çok katmanlı organizasyon yapısının tatmin derecesi yükseltilmiş ürünlerle doğru cevaplar vermesi mümkün olmaktadır. Dolayısıyla işletmelerin organizasyon boyutuyla ayakta kalabilmasi için yönetimlerini takım odaklı bir anlayışla yeniden tanımlamaları ve düzenlemeleri gerekmektedir.
Bu çalışmada " Takım Çalışması " kavramı üzerinde durularak, işletmelerin neden bu konuya önem vermeleri gerektiği ortaya konulmaya çalışılacaktır. Öte yönden işletmelerin üzerinde durduğu önemli konulardan birisi olan motivasyon kavramının anlam ve önemi de vurgulanmaya çalışılarak motivasyonun tüm işletme düzeylerine yayılımında stratejik bir yöntem olarak takım çalışması yoluyla motivasyonun avantajlarının neler olabileceği ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır.
TAKIM ÇALIÞMASI ANLAM VE ÖNEMİ
Günümüzde yüksek performanslı otomosyon ve bilişim teknolojilerindeki hızlı değişim ile birlikte, karmaşık organizasyonel sorunlar, işletmelerin dikey ve yatay olaark bölümlenmiş bulunan fonksiyonel işleyişini olanaksız duruma getirmiştir.
Çalışanlar iş zenginleştirmesi yapılmamış olanlarda motive olamamakta bu durum, örgüt kültürlerini sürekli verimlilik düşüşüyle tehdit eder duruma gelmektedir.
Sözkonusu ortaya çıkan gerçekler işletmelerde takım çalışmasının ve toplam çalışan tatmininin örgütün bütününe yayılımını zorunlu hale getirmektedir.
Takım, özel bir amacın başarılmasında çalışmalarında birbirine bağlı ve eşgüdümlü çalışan iki veya daha fazla insanın oluşturduğu bir birimdir.
Takım, göreceli olarak kısa mesafeli bir dizi özgül amaç ve hedefin yerine getirilmesi için oluşturulan, ortak çıkarlar, değerler ve tarih etrafında biçimlenen görece küçük bir insan grubudur.
Dolayısıyla takım, işletmenin stratejik niyetini gerçekleştirmek amacıyla kendini motive ederek, bilginin performansını sağlayarak ortak iş başarıları elde etmeye çalışan iki veya daha fazla insanın oluşturduğu faaliyet birimidir.
İşletmelerin takım çalışmasını desteklemelerine ilişkin nedenleri şöyle sıralamak mümkündür:
- Üretim artışının sağlanması
- Çalışanların morallerinin yükselmesi,
- Yüksek ürün kalitesinin oluşturulması,
- Esnek bir organizasyon yapısının meydana getirilmesi,
- Etkili fikirler üretme ve yüksek performans elde etme,
- İş tatmininin artması,
- Motivasyon artışının sağlanması.
Ayrıca işletmenin yönetim etkinliğinin artması, Ar-ge kapasitesinin optimalliğinin sağlanması, kısa ürün döngüsünün yaratılarak, pazarda gerekli rekabet üstünlüğünün elde edilmesinde takım çalışmasının teşvik edilmesinde etkili nedenler olarak karşımıza çıkmaktadır.
İşletme yönetimlerinin organizasyonlarında takım odaklı bir yapılanmaya yönelmede aşağıdaki adımları izleyerek takım oluşturmaları ve geliştirmeleri mümkün olacaktır.
Başlangıç: Bir grup halinde bir araya gelmek; personel eklenmesi veya değiştirilmesi; birbiri hakkında bilgi edinmek.
Sahnenin Düzenlenmesi: Ana kuralların ortaya konması; atmosferin yaratılması.
Sondaj/ Deneme: Birbirini tanıma; grup içinde konumlama; güven ve samimiyetin gelişmesi.
Yaratma: Hedefleri belirleme, problemleri çözme, iş yapma yöntemlerini tasarlama; yenilik ve üretkenliğe ortam oluşturma.
Üretim: Takımın işlevlerini yerine getirmesi.
Sürdürme: İhtiyaçların sürekliliğine dikkat gösterme.
Sözkonusu aşamalar organizasyon yapılarında değişimin gerçekleşmesinde maliyet ve müşteri şikayetlerinin düşmesinde ve yeni ürün geliştirme oranının yükselmesinde etkin sonuçlar ortaya çıkarmaktadır.
Takım çalışması için olumlu bir iş ortamı stratejisinin desteğinde, üst yönetimin genel çevresini oluşturacağı organizasyonel planlama anlayışı etkili olacaktır. Böylece takım çalışmasından beklenen kritik sonuçlar elde edilebilir.
Takım çalışmasını işletmeler için taşıdığı önemi, çalışanlar, yönetim personeli ve organizasyon boyutları ile ele almak doğru yaklaşım olacaktır.
a) Çalışanlara sağladığı yararlar:
Çalışanlar, organizasyondaki faaliyetlerin yoğunluğunda, iş süreçlerindeki gürültü kirliliği ve ortamın fiziksel olumsuzluklarından dolayı kendilerini daha az stresli bulurlar.
Sorumluluğun paylaşımı da bireyin kendini takımın bir parçası olarak algılayarak sosyaduygusal bir rol benimsemesinden dolayı daha fazla tatmin edici olur.
Diğer taraftan gerek takım üyesi olarak, gerekse takım halinde elde edilen iş başarıları tüm organizasyona yansıyacağından çalışanlar takım aracılığıyla kendinden daha fazla sözettirilir ve takımın katkılarına daha fazla konsantre olur.
b) Yönetim personeline sağaladığı yararlar:
Kişi başına üretkenliğin artması maliyetlerin sürekli düşüşü ve dolayısıyla mali verimliliği artışıyla birlikte sermaye yapısındaki olumlu gelişmeler takımların başlıca yönetsel yararlarının birer göstergesidir. Takımların geleneksel olarak, yönetim düzeylerinin birer fonksiyonu olarak kabul edilen planlama, örgütleme, yürütme ve gözetim aktivitelerini devraldıkları, böylece üst yönetimin performans alanının işlemsel düzeylerden stratejik düzeye kaydığı görülmektedir. Takımların operasyonel süreçlerden çekilen üst yönetimin söz konusu faaliyetlere ilişkin maliyetlerin düşmesinde etkili olduğunu söyleyebiliriz.
Yine yöneticiler hedeflerine ve birimlerin amaçlarına ulaşmada kolaylaştırıcı rolleriyle karşımıza çıkarlar. Dolayısıyla geleneksel yönetici profili yerine yönlendiricilik özelliği olan performans odaklı yönetici tipolojisi işletmede etkin duruma gelir.
c)Organizasyona sağladığı yararlar
Kişilerin, bir ekip ruhuyla birleşip kalplerindeki arzuları ev teknolojik yeteneklerini uygulamaya koyacakları bir iş atmosferi yaratabilirse, böyle bir organizasyon o kişilere kelimelerle ifade edilemeyecek kadar zevk ve yarar sağlar. Organizasyonlarda ekip ruhuyla davranan, takımın yetenek parçacıkları olarak personelin böyle bir anlayış ve işbirliğine yönelimi yararlı sonuçlara yol açacaktır.
Takımların uygun hacim ve bileşimde kurularak, işletme ve yönetim destek süreçlerinde yer alması, misyona, vizyona,ve amaçlara ulaşmada sinerjik ve takımlar arası performans kapasitesinin yükselmesine, beklenen kazanç/ maliyet oranının ( k''rlılığın ) gerçekleşmesine yol açar.
Organizasyonda takımların kurulması ve organizasyonel yayılımından sonra örgüt kültürü ve iklimi değişime uğramaktadır. Bu durum ürünlerin kalitesinin artmasına, işletmenin müşteri güvenini optimal biçimde organize edebilmesinde etkili olur. Diğer taraftan olumlu iş ortamı ve takım temelli ödüllendirme sistemleri hem çalışanları hem de işletme dışındaki kamuoyunu cezbeder. Bu durum işletmenin imajını arttırırken işletmede görev almak isteyen sektördeki yetenekleri elemanların istihtamına yönelik baskının olumlu bir durum göstermesini sağlar. Dolayısıyla işletme pazar payı ve kapitalleşme sonunda rekabet üstünlüğüne ulaşır.
MOTİVASYON
Motivasyon, insanları amaçlarına yönelten içsel kuvvettir ve sadece kendisi tarafından yönlendirilir. Motivasyonu, " kişilerin belirli bir amacı gerçekleştirmek üzere kendi arzu ve istekleri ile davranmaları " şeklinde tanımlamak mümkündür.
Motivasyon, bir insanı belirli amaçlar için harekete geçiren güç demektir. Diğer bir deyişle bir veya birden çok insanı belirli bir yöne doğru devamlı şekilde harekete geçirmek için yapılan çabalardır. Bu amaç üretim veya hizmet olabilir. Bu yüzden çalışanlara hizmetleri karşılığında çeşitli şeyler vaad edilir ve böylece kendileri belirli bir yöne doğru devamlı olarak özendirilir. İnsanları harekete geçiren, yönlerini belirleyen umutları, inançları ve ihtiyaçları vardır.
Ayrıca motivasyonu çalışana enerji sağlayan, onu yönlendiren ve belirli davranışlarının devamını temin eder bir güç olarak kabul edebiliriz.
Bu yönüyle motivasyon iş performansına etki eden çalışmanın zinde ve verilecek görevlere her an hazırlıklı olmasını sağlayan psikososyal bir etkendir.
Diğer bir deyişle motivasyon, çalışanları işletmelerin amaçlarına konsantre eden, onların gereksinim duyulan performans kariyerlerini aşmalarına etki eden içsel uyarıcıdır.
İş liderleri ve işletme yöneticileri, örgütlerinde görev alan personele biliçsel, duygusal ve davranışsal boyutları ile etkileyici mesajları aktardıkları sürece iş süreçlerinde kritik başarıların ortaya çıktığını görebileceksiniz.
İşletmelerin düşük maliyet-müşteri tatmini denklemini çalışanların motivasyonuna dönük çözümlemeleri için konuya aşağıdaki boyutları ile yaklaşmaları gerekmektedir.
- Yöneticinin bir örgütte sağlayacağı iş başarımı, motivasyon süreci ile sıkı sıkıya ilişkilidir.
- İyi bir yönetici, içten duyulan memnuniyetin elemanın kendisi için olduğu kadar organizasyon içinde önemli olduğunu bilir. Bu yüzden de, işin gerekleriyle bireylerin ihtiyaçları arasında uyum olmasını sağlamaya çalışır.
- Çalışanlarını örgüt içi ve dışı fizyolojik, psikolojik ve sosyal ihtiyaçları ile anlayan, yorumlayabilen işletme yönetimi, onlardan verimliliklerini en üst seviyeye çıkarması için faydalanma yollarını da bulabilecektir.
- Kişisel güdülemede işletmelerin elinde bulunan en güçlü silah paradır. Para, bir işletmeye yetenekli personeli çekmede ve onları daha zorlu çalıştırmada etkili olan bir araçtır. Çalışanların fizyolojik ve güvenlik ihtiyaçlarını tatmin edeceği gibi saygınlık simgeside olabilir. Ancak çok önemli olmakla birlikte paranın önemi güdülemede sınırlıdır.
- Günümüz işletmelerinde etki çemberi dar olmakla birlikte öne çıkarılan en önemli motivatör paradır. Bu durum gerçek motivatörlerin gözardı edilmesine, iş performansının sonuçlarının sadece parayla ilişkilendirilmesine yol açmaktadır.
- Motivasyonun devamlılığı personelin kendisini motive edebilecek düzeye getirilmesi ile sözkonusudur.
- İşletmenin başarı ile çalışanların motivasyonu arasında doğrusal bir ilişki vardır.
- Genel işletme performansını arttırabilmek için takım çalışmalarını ön planda tutarak ait olma olgusunun geliştirilmesi gerekmektedir.
İşletmelerin çalışanlarını motive ederken takım odaklı bir motivasyon modeli ile harekete geçmeleri, verimlilik ve kalite çevirimlerinde başarılı sonuçlar alınmasında etkili olacaktır.
TAKIM ÇALIÞMASI YOLUYLA MOTİVASYON
İşletmelerde takım temelli bir organizasyon modelinin uygulanması motivasyon açısından beklenen performans düzeyinin ortaya çıkmasını sağlayacaktır.
Takımlarda çalışan bireyler kendilerini daha az stresli bulurlar. Takım içindeki rollerinden dolayı sorumluluk üstlenseler bile başarının genel sorumluluğu bir bireyin omuzlarından bir çok kişinin omuzlarına geçer.
Paylaşılan sorumluluk, tek başına çalışan işçinin çok yüksek hedefler ya da zorluklarla karşılaştığı zaman yaşadığı panik ve çaresizliği hafifletir. Birey kendini daha fazla organizasyonun bir parçası gibi hisseder. İnsanlar kendilerini ve başkaları ile ilişkilerini sadece fiziksel yakınlık ( yanımdaki kadın ya da aşağı kattaki yönetici ) anlamında değil, kendi işleri ile diğer kişilerin yaptığı işler arasında bir bağlantı kurarak kavrarlar. Statüleri bir çizelge olmaktan çıkıp, gerçek haline gelir. Takımları içindeki gerçek konum ve önemlerini görürler.
Takım kararları ve faaliyetleri üyelerin katılımı, takımın istekliği nedeniyle üyelik ilişkilerinin sürdürülmesi , arkadaşça takım iklimi ve üyeler arasındaki ilişkilerin artması nedeniyle takımın bağlılığı yüksek olur. Yüksek bağlılığın takım üyelerinin morali ve doyumuna düzenli etkileri bulunur.
Tek başına takım üyeliği en büyük doyumu sağlasa bile, organizasyonun takıma ve üyelerine değer vermesi harika bir mutluluk kaynağıdır. Takımın ürettiği şeylerde kendi çabalarının nihai sonuçlarını görebildikleri için, takım üyeleri bir başarı duygusu tadar. Bu nihai ünün başka birimlerin ya da takımların işleyeceği bir hammadde olsa bile takım üyeleri kendi takımlarının üretimini ve bunun organizasyonun bütünsel üretimi ile bağlantısını görüp kavrarlar.
İşletmenin genel yönetimi organizasyonun bütünsel üretimi ile takımların kritik yeteneklerini eklemleyen bir motivasyon programını her zaman gündemde tutmalıdır.
Bir japon firması düzenli olarak kendi pazar ve ürün geliştirme önceliklerinin listesini yayınlıyor. Kuşkusuz yüksek profili kritik bir programı hazırlamada rol almak kişiye büyük bir statü kazandırır. Örgütteki herhangi birisi kendisinin büyük öncelikli projelerden birine katkıda bulunabileceğini düşünürse, kendi kendisini söz konusu ekipte görevlendirir. Ekip lideri başvuran kişiyi kabul etmeme hakkına sahiptir, ama sunulan beceriler projenin başarısı açısından kritik önem taşıyorsa, sözkonusu kendi ekibine verilmesini talep eder. Bu durumda, bu kişinin yeteneklerinin firma açısından yeni görevinde mevcut işine oranla niçin daha yaratıcı olacağını gerçekleştirmek zorundadır.
Böylesi bir sistemin varlığı birim yöneticilerini kilit elemanların gerçekten iddialı projelerde çalışmasını sağlamak için ellerinden gelen herşeyi yapmaya teşvik eder.
Başarılı bir takımda sosyal doyum ve görev performansı için gereksinimler iki çeşit rolü ortaya çıkarır; görev uzmanlığı rolünü uymayan kişilere amaçlarına ulaşmak takıma zamansal ve enerji açısından yardımcı olur. Takım sorunlarına yeni çözümler hazırlar, görev sorunlarına ilişkin öneriler getirirken, görevle ilişkili gerçekleri araştırırlar, sorunla ilişkili fikirlere perspektif getirirler. İlgi azaldığında takımı yeniden ateşler.
Sosyo-duygusal rol alarak, takım üyelerinin duygusal ihtiyaçlarını desteklerken, sosyalleşmelerini güçlendirir. İşlerine uyumlaştırma, direnci azaltma, takımı bir amaca doğru yöneltme, diğer takım üyelerinin fikirleriyle uyum sağlama takımın uyumu sürdürmede kendi fikirlerini öne sürme sosyo-duygusal rolün içersine girer.
Takımın performansı ile kendi başarıları arasında bağ kuran üyeler, bilişsel, duygusal ve davranışsal boyutları ile olumlu bir sürecin içersinde ilerlerler.
Üyelerin başarısına ilişkin duygu durumu, kendi başına büyük bir ödül içeriği taşır. Bir çok organizasyon, iyi yapılan işleri takdir etmek amacıyla ikramiyeler, hediyeler ve daha başka maddi ödüller kullanır. Maddi ödüller işçinin üretkenliğini etkiler, bu ödülleri kaldırmayı deneyin, neler olacağını görürsünüz. Buna karşılık, insanların işlerine, takım ve organizasyonlarına olan kişisel bağlılığı güçlendiren manevi ödüllerin onlar üzerindeki etkisi maddi duygusu, başarı duygusu, kendini gerçekleştirme duygusu sağlar ve üretkenliği güçlü biçimde etkiler.
Takım organizasyon içersindeki kritik konumu, organizasyonun dışsal başarılarına doğrudan katkısı, takım üyelerinin diğerlerinden farklı biçimde öne çıkan ve örnek gösterilen orjinal yetenekleri üyelerin duygu gelişimini olumlu biçimde etkilediği gibi organizasyonun bütünlüğüne ilişkin işbirliği kültürünün korunup ilerlemesine de fayda sağlar.
Takım çalışması yoluyla motivasyon, etkin ve maliyeti düşük bir motivasyon tekniğidir. Bireyleri tek tek motive etmenin maliyetinin ne denli yüksek olduğu gözönüne getirildiğinde bu durum kendiliğinden ortaya çıkar.
Günümüz işletmeleri performans kapasitelerinden daha fazla yararlanmada, orjinal teknolojileri geliştirmede, yapılarındaki girişim amaçlı faaliyetleri teşvik etmede takım çalışması yoluyla motivasyonu benimsemelidir.
SONUÇ
Günümüzde işletmelerin karşı karşıya olduğu gelişmeler takım çalışmasını ve toplam çalışan tatmininin örgütün bütününe yayılımını zorunlu hale getirmektedir.
Takım, işletmenin stratejik niyetini gerçekleştirmek amacıyla, kendini motive ederek elde etmeye çalışan iki veya daha fazla insanın oluşturduğu faaliyet birimidir.
İşletmelerde takım çalışması için olumlu bir iş ortamı stratejinin desteğinde, üst yönetimin genel çerçevesini oluşturacağı organizasyonel planlama anlayışı etkili olacaktır.
Takım çalışmaları işletmelere, çalışanlara, yöneticiler ve organizasyon boyutları ile yararlar sağlamaktadır.
İşletmelerde motivasyon kavramı çalışanların işletme amaçlarına konsantrasyonunu etkilemekte, gereksinim duyulan performans bariyerlerinin aşılmasını etki etmektedir. İşletmelerin çalışanlarını motive ederken takım odaklı bir motivasyon modeli ile harekete geçmeleri, verimlilik ve kalite çevirimlerinde başarılı sonuçlar alınmasında etkili olacaktır.
Takım çalışması yoluyla motive edilen çalışanlar maliyetlerin ve müşteri şikayetlerinin düşmesinden, yönetim sinerşisinden optimal biçimde yararlanılmasında ve işletmenin yaratıcılık kapasitesinden en üst düzeyde avantajlar elde edilmesini sağlayacaktır.
Kaynak:www.ceterisparibus.net
